TOKOM formiranja Paleontološke, paraćinski Zavičajni muzej osmislio je i uporednu, arheo-geološku zbirku sa nekoliko desetina uzoraka stena različitog porekla, koje su sakupljane tokom ispitivanja terena i markiranja lokaliteta za iskopavanja na ovoj teritoriji.
Foto: Z. Rašić
– Proterozojske metamorfne stene iz perioda od 2,5 milijarde do 541 milion godina, kao što su amfiboliti i kristalasti škriljci planine Juhor, koja je najstarija orogena formacija ovog područja, bile su vidljive golim okom i upotrebom ručne lupe – objašnjava dr Vesna Vučković, muzejski savetnik. – Tu je i stena gabro, sa brda Čukar, udaljenog oko dva kilometra istočno od Paraćina, koje je formirano vulkanskom aktivnošću tokom paleozoika… Imamo i razne vrste peščara, među kojima su karakteristični permski, crveni, sa masiva Babe i Samanjca koji su, u vreme svog nastanka, bili usamljena ostrva Panonskog mora.
Osim što svedoči o formiranju terena na kojem je “nikao” Paraćin, ova zbirka će “rastumačiti” i stenskog materijala koji kasnije bude dospeo u muzej, jer je mahom reč o sirovinama koje su korišćene za izradu kamenih alata.
– Ovi su bili izuzetno važni za ljudske zajednice pre upotrebe metala, jer su korišćene za obrade hrane, drveta, kosti… ali i za ribolova, te izradu keramičkih posuda. Međutim, eksperimentalnim putem ustanovila sam da kamene alatke napravljene od stena lokalnog porekla nisu bile dovoljno efikasne, pa su sirovine donošene sa udaljenosti od deset i više kilometara. Jer, domaćinstva sa boljim oruđima imala su veću proizvodnju hrane u odnosu na druge, što može da uputi na nejednakost u okviru te zajednice, mada je mlađeneolitska kultura bila definisana kao bogato društvo, čiji široki slojevi nisu oskudevali u materijalnim dobrima. Posebnu enigmu još predstavlja poreklo sirovina koje su korišćene za izradu kamenih sekira, a u istraživanje područja koje je obuhvatilo i rečne tokove Levča i Temnića obavljeno je u saradnji sa profesorom Robertom Rišom, iz Autonomnog univerzitetata u Barseloni – zaključuje dr Vesna Vučković.
Izvor: Fotodokumentacija Zavičajnog muzeja Paraćin
