U CRKVI Svetog proroka Jeremije u Vrbovcu, po nekima “Ćele kuli na Dunavu”, obeležena je 109. -ta godišnjica stradanja srpskih ratnika 1915. godine u Vrbovačkom boju, i otkriven spomenik sa imenima junaka.
Foto: N. Živanović
Na istom mestu, odakle se pre više od jednog veka, branila Srbija u odsudnoj bici, krenuo je molitveni hod sveštenstva i vernika, nazvan “Vrbovački marš“. Nakon njega, usledila je liturgija u crkvi Svetog proroka Jeremije, ispod čijeg oltara se nalaze kosti srpskih mučenika stradalih na Vrbovačkoj kosi.
Verni narod, prijatelji iz humanitarnog fonda Sveti Bonifacije iz Ruske Federacije, predstavnici Vojske Srbije i grada Smedereva, i ovog 17. oktobra došli su da se poklone junacim koji su svoje kosti ostavili ovde kada je carska austrijska i nemačka vojska napala Kraljevinu Srbiju.
Glavni pravac napada bio je preko Save i Dunava ka Beogradu, a jedan deo trupa je krenuo na oblast Smedereva. Težište odbrane činili su 11. i 19. pešadijski puk prvog poziva, koji su podneli najveće gubitke. Mnogi od junaka zauvek su ostali među vinogradima i šljivicima Šumadije.
Srpski ratnici bili su osam godina u zajedničkoj grobnici, na njivi, dve stotine metara udaljenoj od ove crkve, kada su 1923. godine meštani sela odlučili da zemne ostatke sakupe i dostojno ih, kako i dolikuje, sahrane na groblju. U to vreme crkve nije ni bilo. Bogomolja je podignuta 1939. godine kao spomen-crkva sa kosturnicom u koju su preneti zemni ostaci ratnika palih u borbama na Vrbovačkim kosama .
Nakon liturgije, otkriven je i osvećen spomenik sa 260 imena prvopozivcaca Šumadijske divizije starih od 18 do 21 godinu.
-Imamo imena stradalnika, srpske mladoste koja je zauvek ostala ovde. Trebalo je 109 godina da njihova imena izađu na svetlost dana. Oni su zapisani pred krstom božijim, ali su izbrisani iz naših srca, sećanja, iz naših molitvi. Danas, na ovaj dan, možemo da kažemo da je jednom zauvek, na ovom mestu, zaborav pobeđen. Nem pobede ako nema pamćenja ko smo, šta smo i čiji smo. Svojim delima svedočima ko su nam preci i čiji smo potomci, kazao je u besedi Dušan Popović, starešina crkve Svetog proroka Jeremije.
Na mestu gde se odigrala odsudna bitka na Vrbovačkim kosama, prilozima vernog naroda, 2031. godine biće podignut „Krst stradanja“ visok tri metra.
CRKVA-KOSTURNICA U VRBOVCU
U nevelikoj spomen-kosturnici polukružnog oblika od jedva dvadesetak kvadrata,tačno ispod oltara, čuvaju se kosti ratnika. U naslaganim sanducima se nalazi 200 lobanja. Kosti su izmešane i ne postoji nijedan sanduk posebno obeležen.
CRKVU u Vrbovcu, građenu od 1936. do 1939. godine, živopisao je čuveni ruski umetnik Andrej Vasiljevič Bicenko. Proglašena je spomenikom kulture 2000. godine.
