U SKLOPU prigodnih kulturnih manifestacija povodom obeležavanja imendana grada Kraljeva, ispred zgrade ovdašnje Gradske uprave svečano je otvorena izložba „Kraljevo u francusko-srpskim vezama”, čiji su autori muzejski savetnik Dragan Drašković, mr Ana Gvozdenović i Ivana Hrenko, urednice izdavačke delatnosti NB „Stefan Prvovenčani“.
G.Šljivić
Na ukupno 15 ponoa sa fotografijama, ilustracijama, novinskim člancima, spisima, dokumentima i drugim aktima, ovom postavkom prikazan je istorijat viševekovnih francusko-srpskih veza u Kraljevu koje se, porema rečima autora izložbe, mogu pratiti kroz dva perioda.
– Prvi, srednjovekovni period, počinje dolaskom franuske princeze Jelene Anžujske, žene kralja Uroša Prvog i legendom o jorgovanima zasađenim u Dolini vekova u ibarskoj klisuri u njenu čast, dok drugi period počinje u 19. veku, kada se pojavljuju prvi opisi varoši Karanovac u delima francuskih putopisaca – pojašnjava muzejski savetnik Dragan Drašković.
Prema njegovim rečima, 1840. godine francuski putopisac je obilazeći manastir Žiču i ove kraje zabeležio Karanovac kao malu varoš na značajnom putnom pravcu sa oko 1.200-1.500 stanovnika od kojih, prema popisu, 260 plaća porez.
– A, istovremeno kada je 1882. ukazom kralja Milana varoš dobila ime Kraljevo, dobila je i svog prvog školovanog lekara koji je studirao u Parizu, a iste godine meštanin Ljubomir Ljuba Novaković dobio je priliku da ovdašnja vina izloži u francuskom Bordou – dodaje Drašković.
Početkom 20. veka, savezništvo dve države u Prvom svetskom ratu prerasta u prijateljstvo i u bratstvo, a veze se intenziviraju najpre školovanjem srpske dece u Francuskoj u periodu od 1916. do 1919. godine, a potom i otvaranjem fabrike aviona „Luj Brege” u Kraljevu 1928–1933.
– U toj fabrici je za vreme šestogodišnjeg ugovora proizvedeno ukupno 470 aviona, od kojih 425 za potrebe Kraljevine Jugoslavije, 40 za Tursku i pet za Rumuniju – naglašava Drašković.
Nakon uspostavljanja privatnih odnosa i talasa emigracije posle Drugog svetskog rata, veze grada na Ibru sa Francuskom početkom 21. veka konačno su osvežene potpisivanjem zvanične Deklaracije o partnerskoj saradnji Kraljeva sa opštinom Sent Foa grada Liona u oblasti poljoprivrede, kulture i sporta.
– Zbog svega toga ova izložba ima veliki značaj jer ukazuje na vekovnu povezanost dve države i dva naroda – poručila je Jasminka Marković, direktorka NB „Stefan Prvovenčani“. – Osim toga, predstavlja i više nego dobar temelj za promociju i prezentaciju kulturno-istorijskih karakteristika obe zemlje.