ARHEOLOŠKA iskopavanja na lokaciji Varoške kapije na ulazu u Smederevsku tvrđavu, započeta pre pet godina, nisu završena, a prema najavama, trebalo bi da se okončaju do kraja 2024. Tokom iskopavanja arheolozi su pronašli ljudske skelete iz 17. veka, ostatke vodovoda s kraja 16. veka.
Foto: N. Ž.
– Utvrđeno je da je kroz kapiju, u vreme Osmanske vlasti, sproveden vodovod od keramičkih cevi, koje su bile ojačane masivno zidanom konstrukcijom od blokova kamena i krečnog maltera. U zapadnom delu istraživanog prostora, između spoljašnjeg i glavnog bedema otkriveni su skeletni ostaci dva inhumirana pokojnika iz 17. veka – navodi arheolog Dejan Radovanović, direktor Regionalnog zavoda za zaštitu spomenika kulture u Smederevu.
Tokom arheoloških istraživanja na ulazu u Smederevsku tvrđavu pronađeni su ostaci ulazne kapije, bedema i kule, kao i spoljašnjeg bedema i topovske kule koje su izgrađene krajem 15. veka u vreme Osmanske vlasti koji su porušeni u eksploziji nemačke municije lagerovane u tvrđavi 1941. godine. I pod zemljom su vidljive posledice užasnog razaranja.
Prema navodima Radovanovića, tzv. Varoška kapija je prvobitno bila popločana krupnim komadima kamena, koji su delimično sačuvani, a otkriven je i deo kamenog praga, dovratnik, kao i ležište za osovinu drvenog krila kapije.
Podzemne vode i mine
NAJVIŠE nevolja arheolozima su zadavali rizici jer je dubina iskopa na dva metra od srednjovekovnih slojeva, i preko pet metara do temelja, potom visok nivo podzemnih voda, a posebno neeksplodirana ubojna sredstva zaostala iz oba svetska rata. Tokom arheoloških istraživanja otkriveno je više od trideset ručnih bombi, artiljerijskih i minobacačkih granata različitog kalibra, kao i veliki broj puščane municije i gelera.
U manjoj meri u odnosu na glavni bedem, silinom eksplozije su pomereni i oštećeni i delovi spoljašnjeg bedema. Prolaz kroz kulu je bio tri puta popločan kaldrmom, a poslednja faza se može precizno datovati u 1900. godinu na osnovu natpisa uklesanog u kamenu na podu. Ispred ulaza u kulu su otkriveni ostaci drvene konstrukcije mosta koji je premošćavao rov sa vodom ispred spoljašnjeg bedema.